WAT ZIJN MICROGROENTEN?
Microgroenten of te wel cressen genoemd zijn kleine babyplantjes en worden op een vaste voedingsbodem gekweekt. Vaak word als bodem een laagje aarde, watten of kokosgrond gebruikt hiervoor. De plantjes zijn vaak één week na het zaaien al klaar om gegeten te worden. De groenten zijn dan ongeveer 10 centimeter lang en hebben meestal twee bladeren. Voorbeelden van microgroenten zijn tuinkers en mosterdkers.
Microgroenten zijn nog relatief nieuw en komen nu steeds meer in beeld. Hun schattige grote, rijke smaak en vitamines zorgen ervoor dat ze steeds populairder worden bij chef-koks en mensen die stadslandbouw toepassen.
KAN IK OOK VANUIT ANDERE SOORTEN ZADEN MICROGROENTEN KWEKEN?
Zaden voor microgroenten zijn niet een magisch ras dat planten maar 10 centimeter hoog laat groeien. Microgroenten kunnen bijna van elk zaad worden gekweekt, omdat het eigenlijk alleen maar het eerst stadium van de groei voorstelt. In dit stadium is de zaadlob te zien wat het eerste bladachtige deel van een plant is. Vandaar groeit de plant door tot in een kruid, groente of bloem. Toch adviseren we om voor het kweken van microgroenten zaden te gebruiken die daarvoor bedoelt zijn door de kweker. Sommige zaden kunnen in aanraking zijn geweest met bestrijdingsmiddelen. Deze wil je zeker niet eten als microgroenten.
HOE KWEEK JE ZELF MICROGROENTEN?
Voor de beginnende tuinder of chek-kok die graag zelf zijn voedsel kweekt is het starten met microgroenten ideaal. Microgroenten nemen nauwelijks ruimte in, kunnen al binnen een week gegeten worden en hebben nauwelijks verzorging nodig.
- Spoel de zaden om met water onder de kraan in bijvoorbeeld een zeef.
- Bedek de bodem van het bakje met canvas en maak dit goed vochtig met een plantenspuit.
- Oogst de microgroenten na een week als deze ongeveer 5-10 cm groot zijn en twee blaadjes hebben. Knip met een schaar het kiemplantje tot aan de wortel af.
Microgroenten zaaien
Microgroenten kunnen in vergelijking tot kruiden en groenten erg dicht op elkaar worden gezaaid. Strooi de zaden genereus uit over de bodem, zodat je zo efficiënt mogelijk met de ruimte in het bakje om kan gaan. De zaden mogen gerust tegen elkaar aanliggen, zolang ze niet op elkaar liggen. Dit ben je normaal gesproken tijdens het tuinieren niet gewend, maar laat de zaden onbedekt. Een laag aarde eroverheen zorgt voor een ongelijke ontkieming en aarde kan dan op de blaadjes van de kiemplantjes gaan zitten.
WAAR KAN IK MICROGROETEN OP LATEN GROEIEN?
Er zijn vele soorten verschillende materialen beschikbaar waarop microgroenten kunnen groeien. Denk aan watten, katoen, kokosgrond, vermiculiet en aarde. Bij het gebruik van aarde is het van belang dat je goed gezuiverde en onbemeste grond gebruikt zoals een laagje kokosgrond. Je wilt ten alle tijden voorkomen dat je microgroenten besmet raken. De volgende punten zijn belangrijk als we een bodem kiezen voor microgroenten.
- Hygiëne - De voedingsbodem moet hygiënisch en biologisch zijn. Microgroenten zijn erg kwetsbaar en worden vaak ook rauw gegeten. Een niet hygiënische bodem kan schade toebrengen aan het kiemplantje en aan jou gezondheid.
- Losse structuur - Een bodem met een losse structuur zorgt ervoor dat de plantjes goed kunnen wortelen en bovendien stroomt het water zo goed weg.
- Vocht vasthouden - Een bodem die snel uitdroogt en weinig vocht vast houdt is niet geschikt. De zaden hebben in het begin veel water nodig om op te zwellen. Zonder water kan er geen ontkieming plaats vinden.
Microgroenten kunnen het beste groeien in ondiepe bakjes met een goede drainage.
- Drainage - Een goede drainage zorgt ervoor dat het groeimedium niet teveel water kan opnemen en maakt de kans op schimmel kleiner.
- Ondiepe bodem - Microgroenten hebben geen diepe wortelstructuur en het is zonde van de aarde om een diepe bak aan te leggen.
Soms is het leuk om te experimenteren en kan je ook proberen om microgroenten in een koffiekop te laten groeien. Je zult zien dat de microgroenten in het koffiekopje uitrekken, doordat ze meer hun best moeten doen om bij het licht te komen.
MICROGROENTEN VERZORGEN
Zet het kweekbakje in de vensterbank, maar niet direct in het zonlicht. Eventueel kan je de bak afdichten met een theedoek of keukenfolie totdat de zaden gaan ontkiemen. Geef de microgroenten regelmatig water met een plantenspuit. Als de microgroenten eenmaal zijn ontkiemt hebben ze niet veel verzorging nodig. Af en toe water geven is het belangrijkste. Doe dit zoveel mogelijk met een plantenspuit om te voorkomen dat de kwetsbare plantjes beschadigen.
PROBLEMEN MET MICROGROENTEN
Microgroenten zaden ontkiemen niet
Voor ontkieming van de zaden is warmte en vocht het belangrijkst. Het water wordt opgenomen door de zaden en hierdoor zwellen de zaadlobben op. Door het opzwellen komen er enzymen vrij die voedingsstoffen in het zaad omzetten in voedingsstoffen voor het kiemplantje. Wanneer dit proces niet plaats vindt kan het volgende aan de hand zijn:
- De temperatuur is te laag: De zaden zullen alleen ontkiemen als het warm genoeg is. Meestal is kamertemperatuur ideaal voor de kiemzaden, maar mocht dit niet warm genoeg zijn kun je het bakje ook nog afdekken met plastic. Vooral als de zon erop gaat staan zal het een erg broeierige temperatuur worden onder het plastic ideaal voor ontkieming.
- Te weinig vocht: Wanneer de zaden te weinig water kunnen absorberen zullen de zaadlobben niet opzwellen en kan ontkieming niet plaatsvinden.
Schimmel in de bak
Schimmel is vaak een oorzaak van teveel water geven, waardoor de grond te vochtig wordt. Ook kan een gebrek aan luchtstroom de oorzaak zijn. Geef geen water meer en zorg voor een goede ventilatie. Als de schimmel niet verdwijnt kan je de microgroenten ook beter niet meer eten.
De microgroenten hebben een gele kleur
Als de microgroenten er geel uitzien is dat een gebrek aan licht. Plaats de kiemplantjes meer in het licht bijvoorbeeld in de vensterbank. Het pigment van de plantjes moet bijkleuren tot ze een grasgroene kleur hebben.
MICROGROENTEN OOGSTEN
Microgroenten kunnen onder goede condities binnen 1 of 2 weken geoogst woren. Vaak zijn ze het lekkerst wanneer ze 5 cm groot zijn en twee paar bladeren hebben. Oogst de microgroenten met een schaar, spoel ze af en verwerk ze in een gerecht. Soms kan het zo zijn dat er nog zaden moeten ontkiemen, die geblokkeerd werden door anderen. Het is dan mogelijk deze zaden een tweede kans te geven om te kijken of je nog wat extra kan oogsten. Maak de bak uiteindelijk goed schoon en start opnieuw. Microgroenten laten vaak een deken aan wortels achter die goed materiaal zijn voor in een wormenbak.
MICROGROENTEN BEWAREN
Microgroenten kunnen één tot twee weken bewaard worden in de koelkast. Echter is vers altijd het aller lekkerst en gezondst. Microgroenten kunnen het hele jaar door gekweekt worden en hebben maar een zeer korte groeitijd van een week nodig. Het bewaren van microgroenten lijkt daarom wat minder van belang dan bij veel andere gewassen. Plan het zaaien van de microgroenten zo in dat ze een week later klaar zijn om in je gerecht te gebruiken. Mocht je de microgroenten toch langer dan twee weken willen bewaren kan je ze het beste meteen verwerken in bijvoorbeeld een pastasaus en deze daarna invriezen.
NUTRIËNTEN IN MICROGROENTEN
In verhouding tot volwassen planten hebben microgroenten soms wel 40 keer meer nutriënten per gram. De voedingsrijke dichtheid in microgroenten bevat hoge niveau’s van vitamine C, K en E.
RECEPTEN EN GERECHTEN MET MICROGROENTEN
Het garneren van een gerecht met microgroenten laat je al meteen lijken op een echte sterrenkok. Microgroenten zijn meer dan alleen een garnering en kunnen ook een heerlijk verse salade vormen. De smaak in microgroenten is het allermooist. Een klein plantje niet groter dan een vinger en net een week oud kan dezelfde intensiteit in smaak hebben als een volledig volgroeide plant van drie maanden oud. Mosterdkers en radijskers smaken erg kruidig, terwijl tuinkers wat milder is en smaakt naar vers geoogste groente.
Het advies is om microgroenten zoveel mogelijk te gebruiken in de keuken en je creativiteit erop los te laten. Let soms wel even op. Een klein beetje mosterdkers over een gerecht kan al een heel gerecht overmeesteren. Houd er rekening mee dat de volledige smaak van een hele plant in een splinter zit.
MICROGROENTEN ZADEN MIXEN
Het mixen van microgroenten zaden heeft als voordeel dat het oogsten een stuk makkelijker is. Radijskers en mosterdkers smaken bijvoorbeeld goed samen en kunnen dan geoogst worden als één gewas.
