Zet keukenafval om in compost voor je planten

Wat is compost?

Compost is organisch materiaal dat gecontroleerd wordt afgebroken op een natuurlijke manier. Organisch materiaal bestaat uit stoffen die ooit van planten of dieren zijn geweest. Bladeren, plantresten, voedsel, turf en humus zijn voorbeelden van organische materialen. Organische materialen vergaan uiteindelijk in de natuur of wij kunnen het proces versnellen door het te composteren. Humus is het resultaat van vergane bladeren en plantresten door micro organismen.

Van organisch materiaal naar compost

Wanneer keukenafval op de composthoop terechtkomt bestaat het nog voor 80% uit water. Het vocht komt vrij wanneer micro-organismen met hun enzymen het afval beginnen te bewerken. Het voedingsrijke sap valt naar beneden en wordt ook wel percolaat genoemd. Het grootste gedeelte van wat dan nog achter blijft wordt omgezet in koolzuurgas (CO2). De uiteindelijke compost die je dan nog over houdt is ongeveer 15% van het oorspronkelijke gewicht van het keukenafval.

Waarom is compost zo belangrijk voor planten?

Tuinaarde heeft organisch materiaal nodig om water vast te houden, structuur te behouden en voor het voeden van bacteriën, schimmels en micro organismen. Organisch materiaal houdt de aarde levend.

Wat zijn de voordelen van compost?

• Ons afval bestaat onder andere uit voedselresten en papier en kan vervuiling veroorzaken wanneer het in het water terecht komt of op plaatsen waar dieren leven. Door ons afval zelf te verwerken voorkomen we dat er schadelijke stoffen vrij komen in het milieu.
• Wanneer we ons voedsel en papier thuis recyclen houden we vuilnisbelten kleiner maken en is er ook minder transport nodig voor het vervoer van afval.
• Wanneer je compost maakt van je eigen afval is het heel goed bruikbaar als een organische meststof en bodemverbeteraar.

Verschillende manieren van composteren

Micro-organismen, bacteriën, schimmels en wormen spelen allemaal een belangrijke rol bij het afbreken van organisch materiaal. Ze scheiden enzymen uit die het plantenweefsel afbreken. De temperatuur, vochtigheid, het zuurstofgehalte en het soort materiaal spelen allemaal een rol bij hoe snel deze organismen het organisch materiaal afbreken.

Composteren met wormen

Micro-organismen kunnen volledig zelfstandig organisch materiaal afbreken en veranderen in compost. Toch heeft composteren met wormen een aantal extra voordelen.

• Wormen versnellen het proces door het materiaal te verluchten en te vermengen en activeren daarbij de werking van micro-organismen.
• Doordat wormen zich verplaatsen opzoek naar lekkere hapjes worden de micro-organismen die in hun uitwerpselen aanwezig zijn verspreid over verschillende plaatsen. Dit zorgt ervoor dat het composteren vollediger gebeurt.
• Eisenia Fetida is een compostworm die dagelijks zijn eigen lichaamsgewicht eet. Daarnaast produceren de uitwerpselen van wormen een fijnere en betere compost.

Compostering met wormen gaat vaak met behulp van een wormenbak.

Wat zijn de ideale omstandigheden voor het maken van compost?

Om organisch materiaal om te zetten in compost zijn micro-organismen nodig. Deze micro-organismen hebben voor hun ontwikkeling zuurstof, water en een gevarieerd aanbod aan voedingsstoffen nodig.

Groen materiaal

Groen materiaal is zacht, makkelijk verteerbaar en rijk aan stikstof en water. Voorbeelden van groen materiaal zijn fruit, groente en jonge bladeren nog groen van kleur. Groen materiaal is vaak veel aanwezig in keukenafval.

Bruin materiaal

Bruin materiaal verteerd trager, is een stuk droger en bestaat vaak uit oude bladeren, stengels en oude planten resten. Bruin materiaal zorgt voor een goede verluchting van de compost.

Verluchting

Een goede verluchting is belangrijk voor het composteren. Keukenafval bevat 21% zuurstof net als normale lucht. Onder aërobe omstandigheden ontwikkelen zich micro-organismen die zuurstof uit de lucht kunnen halen en dit omzetten in de geurloze gassen waterdamp en koolzuur. Het zuurstofgehalte zal daardoor dalen en zonder voldoende verluchting sterven de aërobe bacteriën. Het verteringsproces ligt echter niet stil en wordt overgenomen door anaërobe bacteriën. Echter produceren deze bacteriën gassen zonder zuurstof zoals ammoniak en zwavelwaterstof die schadelijk zijn voor andere organismen. Wormen zullen sterven en ook geeft de compost een grote stank af.

Vochtigheid

Een vochtige omgeving is voor micro-organismen en wormen erg belangrijk. Echter mag er ook niet teveel vocht aanwezig zijn, want dat verdrijft de zuurstof. In keukenafval is het vochtgehalte rond de 80% ideaal voor wormen.

• Voeg bruin materiaal toe - Stro of houtzaagsel nemen een deel van het vocht op en zorgen voor een luchtiger mengsel.
• Zorg voor goede drainage - Bekijk of het water nog goed kan wegstromen en anders is het wellicht tijd om de compost te oogsten.
• Stop ook tijdelijk met de toevoer van keukenafval totdat de verhoudingen tussen vocht en verluchting weer in evenwicht zijn

Compost gebruiken voor je planten

Compost is zeer vruchtbaar en rijk aan voedingsstoffen voor planten. Vers geoogste compost bevat echter een hoog zoutgehalte en kan niet direct gebruikt worden voor zaaien of planten. Meng zuivere compost met potgrond, tuinaarde, turf of kokosgrond. Kwaliteitscompost heeft een grote hoeveelheid aan organische stoffen erin verwerkt. Deze stoffen komen vrij voor planten wanneer de compost in het potgrondmengsel verder verteerd. Eventueel kan je de compost nog eerst enkele weken laten drogen voordat je het gebruikt.